معنای ولایت در قرآن

پرسش: معنای ولایت در قرآن چیست؟

پاسخ

کلمه ولی» و اولیاء» نزدیک به هفتاد بار در قرآن کریم استعمال شده و در معانی مختلفی به کار رفته از قبیل: ناصر[1]، معبود[2]، راهنما[3] و غیره؛ اما در بسیاری از آیات، ولی به معنای سرپرست و صاحب اختیار به کار رفته است،‌ نمونه‌هایی از آیات:

الف) وَ هُوَ الَّذِی یُنَزِّلُ الْغَیْثَ مِنْ بَعْدِ ما قَنَطُوا وَ یَنْشُرُ رَحْمَتَهُ وَ هُوَ الْوَلِیُّ الْحَمِید »[4] او کسی است که باران سودمند را پس از آن که مأیوس شدند نازل می‌کند و رحمت خویش را می‌گستراند و او ولی و سرپرست ستوده است.

 ولی در اینجا به معنای سرپرست و صاحب اختیار می‌باشد، البته ولایت در این آیه شریفه، ولایت تکوینه است.

ب) وَ مَنْ قُتِلَ مَظْلُوماً فَقَدْ جَعَلْنا لِوَلِیِّهِ سُلْطانا »[5] و آن کس که مظلوم کشته شده برای ولی و سرپرست او سلطه و حق قصاص قرار دادیم.

 ولی» در این آیه در رابطه با ولایت تشریعی است و به معنای سرپرست و صاحب اختیار به کار رفته است؛ زیرا حق قصاص برای دوست مقتول ثابت نیست، بلکه برای وارث و سرپرست او ثابت است.

نتیجه این که کلمه ولی» در آیات قرآن به معنای سرپرست و صاحب اختیار آمده است و باید در هر آیه‌ای با توجه به سیاق آن معنای واقعی ولایت را به دست آورد.